Tính bình sai trong trắc địa công trình xây dựng

Bản chất của phương pháp tính bình sai là tiến hành đo nhiều lần một đại lượng và nhận được nhiều trị đo có thể cùng hoặc không cùng độ chính xác. Nhiệm vụ đặt ra ở đây chính là tiến hành tính toán để tìm được trị xác suất nhất của trị đo nhằm đánh giá độ chính xác của các trị sau bình sai. Cùng Đo Vẽ Nhanh tìm hiểu về phương pháp tính bình sai trắc địa bằng GPS trong bài viết dưới đây nhé.

Đồ hình và thiết kế lưới GPS

Trước khi tiến hành tính bình sai trong trắc địa sử dụng công nghệ GPS, bạn cần phải thực hiện đồ hình, thiết kế lưới và do GPS cho công trình. Cùng tìm hiểu chi tiết về từng bước dưới đây.

Đồ hình lưới GPS

Có thể thấy, độ chính xác của trị đo GPS có độ chính xác cao hơn so với các yếu tố lưới được thực hiện theo công nghệ truyền thống. Vì thế, ta có thể đơn giản hoá dạng đồ hình của lưới. Để đảm bảo an toàn, da có thể chấp nhận dạng lưới tam giác hoặc đa giác cho các hạng lưới I, II, III, IV Nhà nước. Với lưới thấp hơn, ta căn cứ vào yêu cầu độ chính xác để đồ hình GPS cho phù hợp.

Lưới GPS trong tính bình sai trong trắc địa
Lưới GPS trong tính bình sai trong trắc địa

Thiết kế lưới GPS

Để thực hiện thiết kế lưới GPS, ta làm theo các bước sau:

  • Thiết kế sơ bộ trên bản đồ theo yêu cầu.
  • Chọn điểm ngoài thực địa đảm bảo không được gần các trạm phát sóng, không gần các nhà cao tầng, không nằm dưới tán lá cây quá rậm và đảm bảo yêu cầu sử dụng của lưới.
  • Lên điểm lại trong thiết kế lưới chính thức.
  • Chôn mốc thực địa với quy cách theo yêu cầu.

Do không cần thông hướng giữa các điểm nên ta có thể bỏ qua bước phát hướng và dựng tiêu trong việc thiết kế lưới GPS.

Thiết kế lưới GPS là công việc quan trọng trong tính bình sai
Thiết kế lưới GPS là công việc quan trọng trong tính bình sai

Đo GPS

Ta thường sử dụng máy thu GPS để đo GPS trước khi thực hiện tính bình sai trong trắc đạc công trình. Khi sử dụng máy, bạn cần đảm bảo các yếu tố sau đây:

  • Đảm bảo bộ phận chống ẩm luôn có chỉ số dưới 60.
  • Nắm rõ các phím chức năng và quy trình vận hành máy.
  • Lắp đặt máy đúng theo quy trình đã được nhà sản xuất hướng dẫn.
  • Trong quá trình thu số liệu, người dùng cần phải theo dõi và lưu ý độ liên tục ghi tín hiệu của máy, ghi chú rõ ràng các điểm, tình trạng mốc, tình trạng thời tiết, địa vật ở quanh điểm đo.
  • Kết thúc đo cần đưa máy thu về trung tâm làm việc và trút số liệu vào máy tính, nạp ắc quy cho tới tình trạng đầy và tiến hành tính toán khái lược trị đo GPS.
Đo GPS là giai đoạn cần sự cẩn thận và nắm rõ kiến thức chuyên môn
Đo GPS là giai đoạn cần sự cẩn thận và nắm rõ kiến thức chuyên môn

Xem thêm:

Trắc đạc công trình là gì? Đơn vị nào cung cấp dịch vụ uy tín?

Tìm hiểu phương pháp tính chênh cao trong trắc địa

Quy trình thành lập lưới khống chế trắc địa chi tiết nhất

Tính toán khái lược

Sau khi máy thu đồng thời các tín hiệu ta cần phải tính toán khái lược để thu được gia số toạ độ  giữa các điểm đặt máy thu và ma trận phương sai tương ứng. Quá trình tính toán khái lược có thể được diễn ra như sau:

  • Bước 1: Chuẩn bị số liệu toạ độ giữa 2 điểm đo đồng thời. Bạn cần phải đưa vào các tham số như tên điểm đo, độ cao anten máy thu, nhiệt độ, áp suất tại điểm đó. 
  • Bước 2: Tính các lời giải FLOAT, TRIPLE và FIXED theo chế độ tự động và đặt chế độ tính độc lập từng cạnh.
  • Bước 3: Lựa chọn lời giải theo các chỉ tiêu đánh giá sai số, so sánh với mức chuẩn RDOP, RMS, F > 3 – 0.02 D cho lời giải FIXED. Trong đó, D là khoảng cách giữa 2 điểm được đo và tính bằng km.
  • Bước 4: Tính toán theo quy trình bán tự động, gồm các bước: Khử trị đo bị gián đoạn (Cycle Slips); Đặt các tham số lọc thích hợp. Kết quả của quy trình này cũng là các tập hợp lời giải FIXED, FLOAT và TRIPLE.
Thực hiện tính toán khái lược trước khi tính bình sai
Thực hiện tính toán khái lược trước khi tính bình sai

Tính bình sai lưới GPS

Sau khi đã tính toán khái lược toàn bộ trị đo trong lưới, chúng ta tiến hành tính bình sai toàn lưới. Tuỳ theo từng yêu cầu của hệ quy chiếu, ta quyết định phương án bình sai thích hợp. có 2 quy trình để thực hiện tính bình sau cho mặt phẳng và độ cao, bạn có thể tham khảo dưới đây.

Bình sai mặt phẳng

Để tiến hành bình sau lưới GPS theo mặt phẳng, ta thực hiện theo quy trình sau:

  • Bước 1: Xây dựng lưới GPSNET, đưa các thông tin tính cạnh vào thư mục tương ứng và chạy thực đơn xây dựng rồi kiểm tra toàn bộ thông tin, đặc biệt là sai số kép.
  • Bước 2: Bình sai sơ bộ lưới gồm các công việc như định nghĩa hệ quy chiếu, định nghĩa hệ toạ độ trắc địa, nhập tọa độ của điểm khởi tính nằm ở trung tâm lưới, đặt chế độ trọng số chung cho toàn lưới,…
  • Bước 3: Thực hiện bình sai lưới bằng cách nhập toạ độ các điểm khởi tính, đặt chế độ tự xác định trọng số cho từng trị đo GPS, đặt chế độ bình sai. Tiến hành bình sai lưới cho tới khi sai số trung phương trọng số đơn bị bằng 1.
  • Bước 4: Biên tập báo cáo kết quả đo theo mẫu quy định.
Tính bình sai mặt phẳng trong trắc địa công trình
Tính bình sai mặt phẳng trong trắc địa công trình

Bình sai độ cao

Khi tiến hành bình sai lưới GPS theo độ cao, bạn thực hiện qua các bước ở quy trình như sau:

  • Bước 1 và bước 2: Thực hiện việc xây dựng lưới GPSNET và định nghĩa các hệ quy chiếu rồi nhập tọa độ như bình sai mặt phẳng.
  • Bước 3: Thực hiện bình sai chuyển sang lưới mặt đất, chọn các mô hình thích hợp và nhập các thông tin vào máy.
  • Bước 4: Bình sai độ cao bằng việc nhập độ cao trắc địa H và độ cao thuỷ chuẩn H của tất cả những điểm khởi tính đã được lựa chọn, đặt chế độ tự xác định trọng số cho từng trị đo, đặt chế độ bình sau rồi tiến hành bình sai cho tới khi số trung phương trọng số đơn vị bằng 1.
  • Bước 5: Biên tập kết quả đã đo và tính được theo mẫu báo cáo đã quy định.
Tính bình sai độ cao trong trắc địa công trình
Tính bình sai độ cao trong trắc địa công trình

Có thể bạn quan tâm:

Máy trắc địa Leica có tốt không? Cách sử dụng như thế nào?

Bật mực trắc địa loại nào tốt và được ưa chuộng hiện nay?

Đến với Đo Vẽ Nhanh, bạn sẽ được cung cấp các dịch vụ đo đạc trắc địa cùng các thiết bị chuyên dụng với chất lượng và độ chính xác cao. Qua bài viết trên đây, hi vọng bạn có thể nắm rõ được cách để tính bình sai trong trắc địa nhằm phục vụ thi công công trình nhanh, ít sai số và hiệu quả cao.