Quy định pháp luật trong giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột

Tranh chấp đất đai giữa anh em ruột là một vấn đề xã hội khá nóng hổi. Thông thường, tài sản này được phân chia thông qua sự thoả thuận giữa các thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, khi sự việc không thể đi đến thống nhất chung, bắt buộc phải có sự can thiệp của luật pháp. Cùng Đo Vẽ Nhanh tìm hiểu các quy định của pháp luật về cách giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột qua bài viết dưới đây. 

Cách giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột

Theo quy định của luật đất đai 2013 và một số văn bản liên quan khác, việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột sẽ được thực hiện như sau:

Tiến hành hòa giải 

Để đảm bảo tình cảm anh em, biện pháp tốt nhất trong giải quyết mâu thuẫn chính là biện pháp hòa giải. Cụ thể tại Đ202 Luật Đất đai 2013 quy định: Nhà nước khuyến khích hai bên tranh chấp tự thỏa thuận hoặc thông qua hòa giải cơ sở tại UBND cấp xã nơi có bất động sản

Tiến hành tự hòa giải và hòa giải cơ sở để đảm bảo tình nghĩa hai bên
Tiến hành tự hòa giải và hòa giải cơ sở để đảm bảo tình nghĩa hai bên

Theo đó, Chủ tịch UBND xã sẽ là người có trách nhiệm tổ chức hòa giải cơ sở, kết hợp cùng với UBMTTQ Việt Nam cấp xã, các tổ chức khác và các tổ chức thành viên Mặt Trận. Thủ tục này được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày (kể từ ngày nhận đơn). Việc hòa giải phải được thành lập biên bản, có chữ kỹ của các bên tranh chấp và được UBND xã xác nhận hòa giải thành hay không thành. 

Tuy nhiên, không phải bất kỳ tranh chấp nào cũng phải bắt buộc tiến hành hòa giải trước khi khởi kiện. Ví dụ như tranh chấp về hợp đồng tặng cho, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất,  tranh chấp thừa kế thì không nhất thiết phải tiến hành hòa giải cơ sở. Còn đối với các vấn đề mâu thuẫn xác định ai là người có quyền sử dụng đất, bắt buộc phải tiến hành hòa giải cơ sở trước khi khởi kiện. 

Không phải trường hợp nào cũng phải hòa giải cơ sở
Không phải trường hợp nào cũng phải hòa giải cơ sở

Thực hiện nộp đơn lên cơ quan có thẩm quyền hoặc khởi kiện tại Tòa

Sau khi thực hiện hòa giải tại UBND xã không thành thì các bên tranh chấp sẽ giải quyết, cụ thể như sau:

Trường hợp 1: 

Nếu có giấy chứng nhận hoặc một trong các loại giấy tờ được quy định tại Đ100 của Luật đất đai năm 2013 và  tranh chấp về tài sản gắn liền với đất. Ở trường hợp này, tòa án nhân dân là cơ quan có thẩm quyền giải quyết những mâu thuẫn trên. 

Trường hợp hòa giải tại UBND xã không thành tiến hành nộp đơn lên cơ quan có thẩm quyền hoặc khởi kiện 
Trường hợp hòa giải tại UBND xã không thành tiến hành nộp đơn lên cơ quan có thẩm quyền hoặc khởi kiện

Trường hợp 2: 

Không có Giấy chứng nhận hoặc không có bất kỳ các loại giấy tờ nào quy định tại Điều 100 của Luật này. Trong trường hợp này chỉ được lựa chọn 1 trong 2 hình thức sau:

  • Nộp đơn lên UBND cấp có thẩm quyền để  yêu cầu giải quyết tranh chấp.
  • Tiến hành khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Nộp lên UBND cấp có thẩm quyền hoặc Tòa án khi không có giấy chứng nhận hoặc một số giấy tờ quy định tại Đ100 Luật đất đai
Nộp lên UBND cấp có thẩm quyền hoặc Tòa án khi không có giấy chứng nhận hoặc một số giấy tờ quy định tại Đ100 Luật đất đai

Nếu đương sự lựa chọn giải quyết tranh chấp ở UBND cấp có thẩm quyền thì việc giải quyết tranh chấp đất đai sẽ được tiến hành cụ thể như sau:

  • Tranh chấp giữa các cá nhân, hộ gia đình hoặc cộng đồng dân cư với nhau thầm quyền sẽ thuộc về Chủ tịch UBND cấp huyện. 
  • Tranh chấp mà bên kia là cơ sở tôn giáo, tổ chức hay người Việt Nam định cư tại nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ giải quyết.
  • Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết của UBND có thẩm quyền, bạn có thể thực hiện khiếu nại hoặc khởi kiện ra Tòa án theo quy định pháp luật tố tụng hành chính.

Người có thẩm quyền thực hiện giải quyết tranh chấp đất đai ở khoản 3 điều 203 Luật đất đai 2013, phải đưa ra quyết định giải quyết tranh chấp. Quyết định này có hiệu lực thi hành, bắt buộc các bên phải bắt buộc chấp hành một cách nghiêm chỉnh. Trường hợp một hay cả hai bên đều không thực hiện sẽ tiến hành cưỡng chế thi hành. 

Tùy thuộc vào chủ thể tranh chấp lựa chọn cơ quan giải quyết tranh chấp
Tùy thuộc vào chủ thể tranh chấp lựa chọn cơ quan giải quyết tranh chấp

Một số loại tranh chấp đất đai giữa anh em

Dưới đây là một số loại tranh chấp đất đai phổ biến giữa anh em ruột với nhau mà bạn có thể tham khảo: 

  • Thứ nhất là liên quan tới vấn đề thừa kế: Nếu ba mẹ hay ông bà không để lại di chúc, anh em trong nhà không thể xác định và phân chia phần đất của mỗi người. Trường hợp này, khi giải quyết bạn cần dựa vào Bộ luật dân sự 2015 về vấn đề hàng thừa kế quy định tại Đ 651. 
  • Thứ hai, tranh chấp phát sinh từ những giao dịch liên quan tới quyền sử dụng đất: Đây là một dạng tranh chấp về quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình thực hiện những giao dịch về quyền sử dụng đất như: tặng cho, thế chấp, cầm cố, đổi đất, ủy quyền quản lý đất,… Để có thể giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột phát sinh từ các hoạt động trên cần áp dụng các quy định pháp luật về Hợp đồng, Công chứng,…
Tranh chấp đất đai giữa anh em ruột có thể xuất phát từ vấn đề thừa kế tài sản
Tranh chấp đất đai giữa anh em ruột có thể xuất phát từ vấn đề thừa kế tài sản

 Có thể bạn quan tâm:

Cách thức giải quyết tranh chấp hợp đồng đặt cọc mua bán nhà

Giải đáp: Đất đang tranh chấp có được xây dựng không?

Đất đã có sổ đỏ có tranh chấp được không? Các tình huống phổ biến

Trên đây là toàn bộ bài viết hướng dẫn bạn cách giải quyết tranh chấp đất đai giữa anh em ruột với nhau. Trong trường hợp các bạn cần đo đạc địa chính hay khảo sát địa hình và tư vấn pháp lý hãy liên hệ ngay cho Đo Vẽ Nhanh, để được cung cấp các thông tin chính xác nhất nhé.